Định kiến giới - Xiềng xích ngăn cản nam giới trầm cảm chia sẻ bệnh

   “Đàn ông trụ cột gia đình”, “đàn ông không được khóc”... - những định kiến từ xưa cũ nhưng lại có sức ảnh hưởng nặng nề và dai dẳng cho đến tận bây giờ. Những định kiến này không chỉ tạo cho đàn ông rất nhiều áp lực, căng thẳng mà còn ngăn cản nam giới đang bị trầm cảm chia sẻ về tình trạng bệnh của mình và tìm được sự giúp đỡ hữu ích.

Nhiều đàn ông trầm cảm giấu bệnh vì định kiến giới.

Nhiều đàn ông trầm cảm giấu bệnh vì định kiến giới

   Trầm cảm là một rối loạn tâm trạng, đặc trưng bởi sự kéo dài cảm giác buồn bã, mất hứng thú với hoạt động yêu thích trước đây cùng khả năng hoàn thành công việc thường nhật trong ít nhất hai tuần.

   Với bệnh nhân trầm cảm, việc nhận được sự chia sẻ, hỗ trợ là vô cùng cần thiết. Tuy nhiên, vì định kiến giới lâu nay mà không ít nam giới lựa chọn “giấu bệnh” khi bị trầm cảm.

   Như trường hợp của anh Hưng (42 tuổi, Hà Nội), anh bị thất nghiệp cách đây một năm kèm theo gánh nặng nợ gần một tỷ đồng do đầu tư chứng khoán thô lỗ. Thời gian đầu anh không nói với vợ mà vẫn đi làm như bình thường, thực chất ra công viên ngồi hoặc chạy xe lang thang. Mỗi khi vợ nói cần tiền, anh lại “cắn răng” rút tiền từ thẻ tín dụng đưa vợ.

    Bế tắc về cả tài chính lẫn sự nghiệp khiến anh bị mất ngủ, lo lắng, bồn chồn, không muốn đi đâu. Anh thường khóa cửa phòng ngủ mỗi cuối tuần, từ chối đưa vợ con đi chơi với lý do mệt mỏi. Trong bữa cơm hằng ngày, anh cũng lầm lì ít nói, liên tục cáu gắt với con cái. Tiền lương anh mang về ít dần, gánh nặng kinh tế đè lên vai người vợ, khiến chị bức xúc, thường xuyên trách móc anh kém cỏi, lười nhác, "suốt ngày lấy cớ kêu mệt".

   Một tháng trước, anh có biểu hiện muốn tự sát và được gia đình đưa đi khám sức khỏe tâm thần. Lúc đầu, anh vẫn khăng khăng bản thân không có vấn đề, không muốn chia sẻ bất cứ cảm xúc hay thông tin gì với y bác sĩ. Cuối cùng, sau khi được trấn an động viên và thăm khám, anh gục đầu khóc, nói bản thân bị stress, căng thẳng, nhưng trước mặt vợ con, người thân đều "cố tỏ ra ổn, không muốn bị chê bai yếu đuối".

Định kiến giới khiến nam giới bị trầm cảm trở nên nguy hiểm

   Trong bối cảnh văn hóa Việt Nam, có một sự thật mọi người ít nhận ra: Quan điểm “đàn ông phải thế này - phụ nữ phải thế kia” chính là một trong những định kiến giới gây ra bất bình đẳng.

   Những định kiến trên gây ra những tác động đến tâm lý nam giới không hề nhỏ. Nhiều gia đình đem định kiến cũ để giáo dục con, rằng con trai thì phải học giỏi, sức khỏe tốt, tính cách phải mạnh mẽ... Nếu không đạt được những tiêu chí đó, các bạn trai sẽ có tâm lý e dè, nghĩ rằng bản thân không đủ tốt, không đủ giỏi, là một người kém cỏi, không có tương lai.

   Cũng chính vì định kiến giới khiến đàn ông thường rất khó có thể chấp nhận thất bại. Những lần vấp ngã và thất bại sẽ khiến họ dễ dàng ám ảnh với suy nghĩ rằng, mình không phải người thành công, không phải người tài giỏi. Đó chính là nguyên nhân khiến họ dễ gặp các vấn đề tâm lý sau khi có những thất bại, vấp ngã trong cuộc sống.

   Không chỉ làm tăng những áp lực không cần thiết cho phái nam, tăng nguy cơ mắc các vấn đề tâm lý mà định kiến giới còn khiến cho nam giới đã gặp phải các vấn đề tâm lý khó lòng thoát ra được. Chúng ta thường được dạy rằng những người dũng cảm thì không được phép khóc, là đàn ông phải học cách kiềm chế nỗi buồn, dù có chuyện gì đi chăng nữa.

    Nam giới rất dễ bị chế giễu và kỳ thị nếu không kìm nén cảm xúc của mình. Một cách tự nhiên, các bé trai học cách giấu kín cảm xúc từ nhỏ vì “con trai ai lại khóc nhè, mọi người sẽ cười cho đấy”. Cứ như vậy, khi lớn lên, họ thường gặp khó khăn trong việc biểu lộ cảm xúc thật trong lòng với người khác.

    Rất nhiều đàn ông trở thành nạn nhân của suy nghĩ bản thân phải đủ mạnh mẽ, cứng rắn để tự khắc phục những vấn đề của riêng mình. Họ sợ rằng việc tỏ ra bị tổn thương, đau đớn, thậm chí là những bệnh lý thể chất khác cũng khiến hình ảnh của họ trở nên yếu đuối, kém cỏi với người khác. Kết quả là họ tin rằng họ có thể tự giải quyết một vấn đề nào đó.

   Khi họ không sẵn sàng tìm sự giúp đỡ từ người khác thì những áp lực vô hình từ xã hội hoàn toàn có thể dẫn đến bộc phát sự hung hăng và bạo lực. Thay vì nói ra cảm xúc của mình, họ dùng cách bạo hành bạn đời, uống rượu hoặc dùng các chất kích thích khác. Đây là cách giải tỏa rất nguy hiểm nhưng lại được nhiều người lựa chọn, gây ảnh hưởng đến sức khỏe thế chất và tinh thần

   Để nam giới có thể vượt qua trầm cảm, trước hết cần loại bỏ những định kiến vây quanh họ. Để thay đổi được những định kiến này, chúng ta sẽ cần một lộ trình dài hơi và tốn kém. Nhưng từ mỗi cá nhân, ai cũng cần được dạy rằng việc thể hiện cảm xúc là tốt. Chúng ta cần giúp trẻ em ghi nhận cảm xúc của mình và thấu hiểu chúng. Với các tiếp cận không phán xét, tò mò, trẻ em có thể cởi bỏ những nỗi sợ và tránh bị ảnh hưởng khuôn mẫu độc hại.

Giúp trẻ em biết cách ghi nhận cảm xúc của bản thân và thấu hiểu chúng.

   Đã đến lúc chúng ta nhận thức được rằng trầm cảm là một vấn đề y khoa đã được thống kê trong Phân loại thống kê quốc tế về các bệnh tật và vấn đề sức khỏe liên quan (ICD). Và cũng giống như bao bệnh lý thể chất khác “có bệnh thì phải trị”, trầm cảm cũng cần được điều trị đúng phương pháp thì mới khỏi bệnh. Những vấn đề về tâm lý không được điều trị sẽ nhanh chóng chuyển biến thành những bệnh lý thể chất, đặc biệt là khi ai đó dùng các chất kích thích để "tự chữa" cho bản thân.

   Rất nhiều đàn ông trở thành nạn nhân của suy nghĩ bản thân phải đủ mạnh mẽ, cứng rắn để tự khắc phục những vấn đề của riêng mình. Để giải quyết được vấn đề và giúp nam giới vượt qua trầm cảm, trước hết cần loại bỏ những định kiến vây quanh họ. Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết!