8 tác dụng phụ của thuốc chống trầm cảm và cách đối phó với nó

   Thuốc chống trầm cảm là một biện pháp điều trị trầm cảm rất phổ biến. Tuy nhiên, thuốc chống trầm cảm lại có nhiều tác dụng phụ khó chịu. Mặc dù thuốc chống trầm cảm SSRIs là thuốc trầm cảm ít tác dụng phụ nhất, nhưng nó vẫn gây ra rất nhiều tác dụng phụ. Vậy làm cách nào để khắc phục những tác dụng phụ này? Dưới đây là 8 tác dụng phụ thường gặp của thuốc chống trầm cảm và cách đối phó với chúng.

Thuốc chống trầm cảm có những tác dụng phụ nào?

Thuốc chống trầm cảm gây mệt mỏi, buồn ngủ

   Mệt mỏi, buồn ngủ là một trong những tác dụng phụ thường gặp nhất của thuốc chống trầm cảm. Sau khi dùng thuốc, người bệnh thường mệt mỏi, uể oải, ngáp không ngừng và không thể tập trung làm bất kỳ việc gì.

   Nguyên nhân gây ra tình trạng này là do cơ chế hoạt động của thuốc chống trầm cảm. Hầu hết các nhóm thuốc chống trầm cảm đều có tác động lên các chất dẫn truyền thần kinh (serotonin, dopamine và norepinephrine ) để giúp bạn cảm thấy thoải mái, dễ chịu hơn.

   Tuy nhiên, thuốc chống trầm cảm lại đồng thời gây ảnh hưởng đến các chất dẫn truyền thần kinh khác như histamin và acetylcholin. Những thay đổi trong các chất dẫn truyền thần kinh này có thể khiến cơ thể suy nhược và khiến bạn cảm thấy mệt mỏi suốt cả ngày.

   Vậy phải làm sao để giảm mệt mỏi, buồn ngủ khi dùng thuốc chống trầm cảm? Bạn có thể áp dụng một số biện pháp dưới đấy:

• Ngủ trưa: Hãy cố gắng dành thời gian để ngủ trưa, chỉ cần 20 phút vào buổi trưa có thể giúp bạn cảm thấy đỡ mệt hơn rất nhiều.
• Tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ hoặc yoga để giúp bạn tiếp thêm năng lượng.
• Xin ý kiến của bác sĩ để dùng thuốc chống trầm cảm trước khi đi ngủ.

   Ngoài ra, khi cảm thấy mệt mỏi, buồn ngủ khi dùng thuốc chống trầm cảm, bạn không nên làm những công việc yêu cầu sự tập trung cao như vận hành máy móc hay lái xe.

Mất ngủ do sử dụng thuốc chống trầm cảm

   Ngược lại với tác dụng phụ trên, một số người lại bị mất ngủ sau khi sử dụng thuốc chống trầm cảm. Đó là do một số loại thuốc chống trầm cảm có tác dụng kích thích thần kinh, gây trạng thái hưng phấn thái quá, bồn chồn. Một số thuốc có thể kể đến là: Fluoxetin (biệt dược Prozac), venlafaxin (biệt dược Effexor),...

Sử dụng thuốc chống trầm cảm có thể gây mất ngủ.

   Để giảm bớt ảnh hưởng của tác dụng phụ này, bạn nên:

• Xin ý kiến của bác sĩ để dùng thuốc vào buổi sáng.
• Tránh uống đồ uống chứa caffein như cà phê, trà, trà sữa...
• Tập thể dục. Tuy nhiên bạn không nên tập thể dục vào gần giờ đi ngủ vì có thể gây phản tác dụng.

Đau bụng, rối loạn tiêu hóa sau khi sử dụng thuốc chống trầm cảm

   Thuốc chống trầm cảm có khả năng tác động tới hệ vi sinh đường ruột, gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, khiến người bệnh có các triệu chứng rối loạn tiêu hóa như táo bón, tiêu chảy, khó tiêu,...

   Ngoài ra, với bệnh nhân sử dụng thuốc chống  trầm cảm 3 vòng thì tác dụng phụ này diễn ra thường xuyên hơn. Nguyên nhân do nhóm thuốc này có cơ chế đối kháng acetylcholin gây ức chế hệ thần kinh phó giao cảm. Từ đó làm giảm hoạt động của nhu động ruột và gây táo bón.

   Với trường hợp táo bón, bạn nên bổ sung chất xơ nhiều hơn để giúp giảm tình trạng này. Nếu bị tiêu chảy, bạn nên ăn ít chất xơ hơn bình thường.

Buồn nôn sau khi sử dụng thuốc chống trầm cảm

   Buồn nôn là một trong những tác dụng phụ thường gặp nhất khi sử dụng thuốc chống trầm cảm. Triệu chứng này thường xảy ra trong vài ngày hoặc vài tuần sau khi dùng thuốc. Các loại thuốc thường gây buồn nôn sau khi sử dụng là SNRI (venlafaxine, duloxetine, desvenlafaxine..) hay nhóm SSRI (sertraline, paroxetine, fluoxetine, citalopram).

   Các biện pháp giảm thiểu triệu chứng buồn nôn khi dùng thuốc chống trầm cảm:

• Xin ý kiến của bác sĩ để uống thuốc cùng với bữa ăn.
• Uống trà gừng hoặc ngậm gừng để giảm cảm giác buồn nôn.
• Ăn thành các bữa nhỏ và thường xuyên hơn.

Thuốc chống trầm cảm gây thay đổi khẩu vị và cân nặng

   Một số loại thuốc chống trầm cảm làm tăng hoặc giảm cảm giác thèm ăn, từ đó dẫn đến việc tăng cân hoặc giảm cân.

Tăng cân khi sử dụng thuốc chống trầm cảm

   Nếu gặp phải tác dụng phụ này, bạn có thể thử các biện pháp sau:

• Hỏi ý kiến bác sĩ để được chuyển sang thuốc chống trầm cảm khác.
• Tập trung ăn các thực phẩm bổ dưỡng như trái cây và rau quả, hạn chế ăn thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa, chất béo chuyển hóa, đồ ngọt và đồ uống có đường.
• Tập thể dục thường xuyên để duy trì hoặc đạt được một cân nặng khỏe mạnh.

Tác dụng phụ trên tình dục

   Nhiều người dùng thuốc chống trầm cảm gặp các tác dụng phụ trên tình dục như giảm ham muốn tình dục, rối loạn cương dương hoặc khó đạt cực khoái. Tác dụng phụ này có thể xảy ra ở cả nam và nữ. Các nhóm thuốc thường gây ra tác dụng phụ này là: thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI), nhóm MAOI (isocarboxazid, phenelzine, tranylcypromine…); nhóm TCA (imipramine, doxepin, desipramine, amitriptyline,...).

   Một số biện pháp để khắc phục tình trạng này là:

• Hỏi ý kiến của bác sĩ về việc thay thế thuốc trầm cảm khác hoặc giảm liều lượng thuốc.
• Sắp xếp thời gian quan hệ vào trước thời điểm uống thuốc trong ngày bởi vì đây thường là lúc nồng độ của thuốc xuống thấp nhất.
• Chia sẻ với bạn đời về tác dụng phụ mà bạn đang gặp phải.

Thay đổi cảm xúc sau khi sử dụng thuốc chống trầm cảm

   Cảm giác kích động quá mức cũng là triệu chứng thường gặp ở bệnh nhân sau khi sử dụng các thuốc chống trầm cảm. Người bệnh đôi khi có thể rơi vào trạng vui vẻ, hưng phấn, kích động ngay sau khi dùng thuốc. Tuy nhiên nếu sử dụng kéo dài lại chuyển sang trạng thái lo lắng, căng thẳng, đặc biệt là khi chưa đến lần dùng thuốc tiếp theo.

   Các bệnh nhân cũng cho biết họ ít khi đưa các triệu chứng này vào bảng thống kê sau điều trị. Tuy nhiên nếu gặp trạng thái này người bệnh nên trao đổi thêm với bác sĩ để có phương hướng giải quyết phù hợp, không nên giấu diếm bởi có thể làm việc điều trị không mang kết quả tốt nhất.

Tăng ý định tự tử

   Đây là tác dụng phụ nguy hiểm nhất của thuốc chống trầm cảm, thường xảy ra vào thời gian đầu dùng thuốc. Các bệnh nhân cũng cho biết họ ít khi đưa các triệu chứng này vào bảng thống kê sau điều trị. Tuy nhiên nếu gặp trạng thái này người bệnh nên trao đổi thêm với bác sĩ để có phương hướng giải quyết phù hợp.

Bệnh nhân có thể gia tăng ý định tự tử trong thời gian đầu dùng thuốc.

Phòng tránh những tác dụng phụ của thuốc chống trầm cảm

   Trên đây chỉ là một số tác dụng phụ thường gặp của thuốc chống trầm cảm. Thực tế không phải ai cũng gặp các tác dụng phụ trên mà còn phụ thuộc vào cơ địa, loại thuốc, liều dùng, tình trạng bệnh. Tuy nhiên để hạn chế nguy cơ gặp các tác dụng phụ này cũng như giảm nhẹ những tác động từ nó, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau đây

• Đảm bảo tuân thủ đúng theo chỉ định của bác sĩ về liều dùng, thời điểm uống, cách uống
• Không tự ý tăng/ giảm liều thuốc, không dừng thuốc đột ngột mà không có chỉ định của bác sĩ.
• Không tự ý dùng lại đơn thuốc cũ hay dùng đơn thuốc của người khác có triệu chứng tương tự
• Trao đổi thêm với bác sĩ nếu đang sử dụng bất kỳ thuốc nào khác.
• Không nhai hay cắn thuốc, không uống thuốc với bất cứ loại thuốc nào khác ngoài nước lọc, trừ khi có các chỉ định từ bác sĩ chuyên môn
• Chú ý chế độ ăn uống trước và sau khi dùng thuốc. Xem xét thay đổi chế độ dinh dưỡng khoa học, bổ sung rau củ, trái cây và chất xơ nhiều hơn để tốt cho cơ thể.
• Uống nhiều nước trước và sau khi dùng các loại thuốc vừa để cấp nước cho cơ thể, vừa giúp tăng tốc độ đào thải các độc tố dư thừa do dùng thuốc tây kéo dài
• Tránh xa bia rượu, thuốc lá và các chất kích thích có hại cho cơ thể
• Tăng cường luyện tập thể dục thể thao hằng ngày với những bộ môn phù hợp với tình trạng sức khỏe
• Hướng đến đời sống vui vẻ lạc quan tích cực hơn để điều trị bệnh nhanh chóng nhất, tránh khỏi tác dụng phụ của thuốc.

   Trên đây là 8 tác dụng phụ thường gặp của thuốc chống trầm cảm. Khi sử dụng thuốc chống trầm cảm, bạn nên theo dõi kỹ tình hình sức khỏe của bản thân.Ngoài ra, bạn hãy tham khảo sản phẩm BoniBrain của Mỹ để giảm các triệu chứng trầm cảm mà không gặp phải những tác dụng phụ trên. Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết!