Quản lý kỳ vọng: Bí quyết để cuộc sống hạnh phúc hơn

    Trong cuộc sống, ai cũng có những kỳ vọng nhất định: Mong muốn đạt được gì đó hoặc trở thành một ai đó. Có kỳ vọng là một điều tốt, nó là động lực thúc đẩy chúng ta ngày càng cố gắng hơn, ngày càng tiến lên phía trước. Tuy nhiên, kỳ vọng quá cao hoặc kỳ vọng không thực tế sẽ gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tinh thần và chất lượng cuộc sống của bạn. Trong bài viết này, mời bạn cùng theo dõi những ảnh hưởng của kỳ vọng không thực tế và cách quản lý chúng.

Làm sao để quản lý kỳ vọng của bản thân?

Kỳ vọng là gì?

   Kỳ vọng là niềm tin, mong muốn hoặc những giả định của chúng ta về tương lai, chúng có thể ảnh hưởng đến nhận thức của chúng ta về các sự kiện, con người hoặc thậm chí là chính chúng ta. Những niềm tin và mong muốn này sẽ định hình quan điểm và định hướng hành động và phản ứng của chúng ta.

Các yếu tố ảnh hưởng đến kỳ vọng của một người là:

• Những trải nghiệm trong quá khứ: Tâm trí chúng ta có xu hướng hình thành kỳ vọng dựa trên những gì chúng ta đã trải qua trước đây. Ví dụ: Một người có cuộc sống khó khăn đặt kỳ vọng sau này mình sẽ giàu có.
• Ảnh hưởng của xã hội: Gia đình, người thân, bạn bè, các phương tiện truyền thông và chuẩn mực xã hội gây ảnh hưởng không nhỏ đến cách một người đặt ra các kỳ vọng. Ví dụ: Cha mẹ đặt ra kỳ vọng cao với con cái sẽ khiến con cái đặt kỳ vọng cao với chính bản thân mình. Các phương tiện truyền thông miêu tả những người thành công, tài giỏi cũng khiến chúng ta đặt ra những chuẩn mực cao, thường dẫn đến những kỳ vọng không thực tế.
• Kiến thức, sự hiểu biết định hình kỳ vọng của chúng ta: Kiến thức, sự hiểu biết về một lĩnh vực nào đó sẽ ảnh hưởng đến kỳ vọng của một người. Càng hiểu sâu về một lĩnh vực nào đó, các kỳ vọng chúng ta đặt ra cho lĩnh vực ấy sẽ càng thực tế hơn.

   Trên thực tế, kỳ vọng không xấu. Việc đặt ra các kỳ vọng sẽ giúp chúng ta tập trung vào mục tiêu, thúc đẩy động lực trong cuộc sống và tạo điều kiện cho chúng ta đạt được những kết quả tốt hơn.

   Tuy nhiên, đôi khi khoảng cách giữa kỳ vọng và thực tế lại khá xa. Nếu thực tế diễn ra không như kỳ vọng, chúng ta rất dễ thất vọng, bực bội hoặc lo lắng. Vì vậy, nếu kỳ vọng không phù hợp (ví dụ như kỳ vọng quá cao, kỳ vọng không thực tế) sẽ rất dễ khiến chúng ta tổn thương và bớt hạnh phúc đi.

Kỳ vọng không phù hợp có thể dẫn đến những hậu quả gì?

   Kỳ vọng quá cao hoặc không phù hợp có thể dẫn đến nhiều hậu quả, đặc biệt khi chúng ta thể đạt được kỳ vọng của bản thân mình. Những cảm xúc khi đó có thể là:

• Thất vọng: Khi thực tế không như mong đợi của chúng ta, cảm xúc tức thời thường là thất vọng, buồn rầu, đau khổ. Và kỳ vọng liên tục không được đáp ứng có thể dẫn đến cảm giác bất lực hoặc cảm thấy mất kiểm soát với những gì đang diễn ra.
• Kỳ vọng làm giảm lòng biết ơn: Khi kỳ vọng vượt quá thực tế, tức là bạn đang không trân trọng những gì mình đang có. Điều này khiến bạn khó lòng cảm thấy hạnh phúc với những điều đang diễn ra xung quanh mình.

• Suy giảm lòng tự trọng: Đặt ra kỳ vọng không phù hợp sẽ tác động đáng kể đến lòng tự trọng của bạn. Kỳ vọng không được đáp ứng liên tục có thể làm xói mòn sự tự tin. Ví dụ: Khi bạn đã cố gắng hết sức nhưng vẫn không đặt được điểm cao như mong đợi, điều này khiến bạn nghi ngờ bản thân, cho rằng mình vô dụng.

Kỳ vọng không thực tế có thể dẫn đến suy giảm lòng tự trọng.

• Ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần: Sự căng thẳng buồn bã kéo dài đi kèm với lòng tự trọng thấp sẽ gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe tinh thần của một người, thậm chí cả những người thân xung quanh họ. Họ có khả năng nhiều vấn đề về sức khỏe tinh thần như lo âu hoặc trầm cảm.
• Ảnh hưởng đến mối quan hệ: Việc kỳ vọng quá cao vào người khác mà họ không thể đáp ứng được sẽ gây ảnh hưởng không nhỏ đến mối quan hệ của bạn, gây ra sự thất vọng, bất hòa về nhau. Ví dụ: Bố mẹ đặt kỳ vọng quá cao vào con cái khiến con cái cảm thấy áp lực, căng thẳng. Và khi con cái không đạt được kỳ vọng của cha mẹ sẽ dẫn đến cảm xúc thất vọng, so sánh với con nhà người ta và rạn nứt mối quan hệ.

5 cách để tránh rơi vào bẫy kỳ vọng, quản lý kỳ vọng hiệu quả

    Kỳ vọng có thể có tác động tích cực đến cuộc sống của bạn. Bạn càng kỳ vọng vào bản thân, bạn càng có xu hướng làm nhiều hơn. Tuy nhiên, nếu bạn cảm thấy những kỳ vọng khiến bạn thất vọng và khổ sở khi chúng không được hoàn thành, bạn cần học cách buông bỏ và sống linh hoạt hơn để không chỉ cảm thấy hạnh phúc hơn mà còn nâng cao khả năng thích ứng và tiến về phía trước.

    Dưới đây là một số mẹo dành cho bạn:

Nhận thức được kỳ vọng của mình

   Một trong những cách hiệu quả nhất để quản lý kỳ vọng là đặt ra các mục tiêu thực tế và có thể đạt được. Thay vì hướng đến một mục tiêu lớn trong thời gian ngắn, bạn hãy chia nhỏ các mục tiêu lớn thành các bước nhỏ hơn và dễ quản lý hơn.

    Ngoài ra, bạn cũng cần hiểu biết về chính bản thân mình (điểm mạnh và điểm yếu) và lĩnh vực mình đang kỳ vọng. Điều này sẽ giúp bạn tránh được những kỳ vọng quá xa rời thực tế và hạn chế được cảm xúc thất vọng nếu chẳng may kỳ vọng không thể đạt được.

Bao dung với bản thân

    Đối xử tử tế với bản thân là điều quan trọng khi quản lý kỳ vọng, điều này bao gồm việc bạn thừa nhận những nỗ lực của bạn và nhẹ nhàng hơn với bản thân khi mọi thứ không diễn ra như mong muốn.

   Ví dụ: Khi bạn không đạt được mục tiêu mình đưa ra, thay vì chỉ trích của bản thân, bạn hãy hiểu rằng thất bại là một phần rất bình thường của cuộc hành trình, như người xưa đã nói “thất bại là mẹ thành công”. Vì vậy, bạn hãy suy ngẫm về những gì mình đã làm được và chưa làm được, học hỏi từ những sai lầm và cho phép bản thân tiến về phía trước mà không cảm thấy tội lỗi.

Điều chỉnh kỳ vọng khi cần thiết

   Cuộc sống không thể đoán trước được, ngay cả những kế hoạch được vạch ra kỹ lưỡng cũng có thể đi chệch hướng. Điều quan trọng là bạn phải linh hoạt và điều chỉnh kỳ vọng của bản thân khi kỳ vọng thay đổi.

   Linh hoạt và cởi mở trước những thay đổi của hoàn cảnh có thể giúp kiểm soát sự khác biệt giữa kỳ vọng và thực tế để bạn có thể thích nghi dễ dàng hơn với sự khó lường của cuộc sống.

Thực hành chánh niệm

   Chánh niệm là việc bạn đặt toàn bộ tâm trí vào khoảnh khắc hiện tại, một cách toàn tâm toàn ý và không phán xét. Thay vì đặt ra những mục tiêu, những kỳ vọng để hạnh phúc, chánh niệm giúp bạn hạnh phúc với những gì đang diễn ra trong hiện tại. Chánh niệm có 2 nguyên tắc là hiện hữu và chấp nhận.

• Hiện hữu là tập trung vào những gì đang diễn ra trong hiện tại, không đau buồn về quá khứ hay quá lo lắng về tương lại, hạnh phúc với những gì đang có.
• Chấp nhận là bạn chấp nhận những gì đang diễn ra mà không tích cực - tiêu cực hóa vấn đề. Đây không có nghĩa là bạn bỏ qua những mong muốn của bản thân về cách mọi việc diễn ra mà là chấp nhận rằng đôi khi trong cuộc sống luôn có những lúc không xảy ra như những gì ta muốn.

Tìm kiếm sự hỗ trợ hoặc tư vấn

   Chia sẻ những kỳ vọng và cảm xúc của bạn với những người thân thiết như bạn bè, gia đình hoặc các chuyên gia tâm lý, bạn sẽ cảm thấy nhẹ nhàng và có thể có những lời khuyên hữu ích.

Tìm đến sự hỗ trợ của người khác.

   Ngoài ra, kết nối với những người có cùng trải nghiệm cũng giúp bạn hiểu biết và có sự đồng cảm, bạn không nên cô lập bản thân.

   Cuộc sống không hoàn hảo. Bạn hãy nhớ rằng hành trình hướng đến mục tiêu của bạn cũng rất quan trọng, bạn hãy tử tế với bản thân trong suốt chặng đường. Hy vọng các biện pháp trong bài viết này giúp bạn quản lý kỳ vọng tốt hơn, cải thiện sức khỏe tinh thần và cảm thấy hạnh phúc trong cả hành trình. Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết.