Kiệt sức ở người thành đạt: Khi thành công không còn mang lại hạnh phúc

   Bạn có bao giờ rơi vào tình huống: công việc tốt, thu nhập ổn, thành tích đáng ngưỡng mộ, bạn bè đồng nghiệp đều khen ngợi… nhưng sâu trong lòng lại trống rỗng, mệt mỏi và chẳng còn cảm thấy niềm vui? Đó chính là hội chứng kiệt sức – trạng thái cạn kiệt về thể chất, tinh thần và cảm xúc khi chúng ta sống quá lâu trong áp lực.

   Khác với stress thông thường, kiệt sức không phải là “mệt một chút rồi nghỉ ngơi là xong”. Nó kéo dài, khiến bạn mất hứng thú với công việc, không còn động lực, dễ cáu gắt, và cảm thấy mất kết nối với chính cuộc sống của mình.

Vì sao người thành đạt dễ bị kiệt sức?

   Thoạt nghe, có vẻ nghịch lý: những người năng động, giỏi giang, kiểm soát được nhiều việc đáng lẽ phải vững vàng hơn trước áp lực. Nhưng thực tế, chính họ lại là nhóm dễ rơi vào kiệt sức nhất.

Áp lực thành công – khi đỉnh núi cứ cao dần

   Người thành đạt thường quen với việc chinh phục mục tiêu. Nhưng sau mỗi thành công, một mục tiêu mới lại lập tức xuất hiện. Thành tích hôm nay trở thành chuẩn mực tối thiểu cho ngày mai.

   Ví dụ: Một nhân viên đạt doanh số vượt 30% trong tháng này không kịp ăn mừng, vì ngay tháng sau con số đó đã trở thành “chuẩn” cần giữ. Vạch đích không bao giờ cố định. Cứ thế, họ mãi chạy trong một cuộc đua không điểm dừng, nơi thành công biến thành gánh nặng.

Chủ nghĩa hoàn hảo – khi “tốt” chưa bao giờ đủ

   Nhiều người thành đạt sống trong niềm tin rằng chỉ có sự hoàn hảo mới đảm bảo giá trị bản thân. Một lỗi nhỏ thôi cũng đủ khiến họ dằn vặt, lo sợ bị đánh giá.

   Điều này khiến họ khó giao việc cho người khác, thường xuyên chỉnh sửa quá mức, và mất nhiều thời gian cho những chi tiết vụn vặt. Ban đầu, sự cầu toàn giúp họ trở nên nổi bật và thành công. Nhưng về lâu dài, họ không còn biết thế nào là “đủ” và năng lượng cũng dần cạn kiệt.

   Hãy thử tưởng tượng sau khi bạn đã hoàn tất báo cáo đạt chuẩn, vẫn thức thêm vài giờ để căn chỉnh lại font chữ, khoảng cách dòng. Những “việc nhỏ” này, khi tích tụ, chính là con đường ngắn nhất dẫn đến kiệt sức.

Vòng xoáy “cố thêm chút nữa”

   Người thành đạt vốn quen chịu áp lực. Khi mệt, họ thường tự nhủ: “Cố thêm chút nữa, mình làm được!” Và đúng là họ làm được – nhưng cơ thể con người không phải nguồn năng lượng vô tận.

   Mỗi lần bỏ qua tín hiệu cảnh báo như mất ngủ, đau đầu, cáu gắt, họ đang rút ngắn tuổi thọ tinh thần của chính mình. Đến một lúc nào đó, cơ thể và tâm trí buộc phải ngắt kết nối.

Những dấu hiệu cảnh báo tình trạng kiệt sức

   Các triệu chứng của hội chứng kiệt sức không đến một cách rào rạt, nó xuất hiện âm thầm và từ từ bào mòn cả sức khỏe và ý chí của chúng ta. Vì vậy, nhiều người thường bỏ qua các dấu hiệu cảnh báo:

• Luôn cảm thấy kiệt quệ, dù đã nghỉ ngơi.
• Mất hứng thú với công việc từng yêu thích.
• Trở nên lạnh nhạt, xa cách với đồng nghiệp hoặc gia đình.
• Cảm giác bất lực, làm việc kém hiệu quả, dù vẫn làm việc nhiều.
• Các triệu chứng trên cơ thể: Đau đầu, mất ngủ, nhức mỏi, dễ bị ốm vặt.
• Tâm trạng thất thường, dễ nổi nóng, bi quan.
• Coi thành tích là cách duy nhất để chứng minh giá trị của bản thân.

   Nếu bạn thấy mình trong những dấu hiệu này, rất có thể bạn đã chạm ngưỡng kiệt sức hoặc đang trên đường tiến đến nó.

Dễ cáu gắt, nổi nóng là một dấu hiệu của tình trạng kiệt sức.

Phải làm sao để vượt qua kiệt sức?

   Kiệt sức giống như chiếc đèn báo đỏ trên bảng điều khiển xe – khi đèn bật sáng, bạn có cơ hội dừng lại, kiểm tra và bảo dưỡng. Nếu biết cách điều chỉnh, bạn hoàn toàn có thể quay lại nhịp sống khỏe mạnh, cân bằng hơn.

Thừa nhận rằng mình đang bị kiệt sức

   Người thành đạt thường có suy nghĩ: “Mình phải chịu đựng, mình không được phép yếu đuối” Nhưng chính sự phủ nhận khiến họ chìm sâu hơn vào kiệt sức.

   Hãy bắt đầu từ một bước đơn giản: Gọi tên tình trạng của mình. Bạn có thể viết nhật ký“Hôm nay mình mệt, mình thấy kiệt sức”. Việc chấp nhận không đồng nghĩa với bỏ cuộc, mà là cho bản thân cơ hội nghỉ ngơi và phục hồi.

   Ví dụ: Thay vì cố thức thêm 2–3 tiếng hoàn thành nốt báo cáo, hãy mạnh dạn dừng lại, đi ngủ, và sáng mai làm tiếp. Thường thì bạn sẽ thấy công việc trôi chảy hơn nhiều sau khi đã nghỉ ngơi đầy đủ.

Điều chỉnh lại tiêu chuẩn của bản thân

   Chủ nghĩa hoàn hảo là con dao hai lưỡi. Nó giúp bạn nổi bật, nhưng cũng khiến bạn khó thỏa mãn với kết quả của chính bản thân mình.

   Hãy học cách phân biệt hai dạng cầu toàn:

• Cầu toàn tích cực: đặt mục tiêu cao, nhưng linh hoạt, chấp nhận sai sót nhỏ.
• Cầu toàn tiêu cực: đòi hỏi tuyệt đối, không cho phép nghỉ ngơi, tự trách khi có lỗi nhỏ.

   Bạn có thể bắt đầu bằng việc hỏi bản thân: “Việc này cần đạt 100% hay chỉ cần 80% cũng đủ?” Nhiều lúc, không cần phải “hoàn hảo” mà “đủ tốt” đã giúp bạn tiến lên, thay vì cứ giam mình trong vòng xoáy tự chỉ trích vô tận.

 Xác định lại điều quan trọng

   Áp lực công việc dễ khiến ta quên đi câu hỏi cốt lõi: “Mình đang làm tất cả những điều này để làm gì?”

   Bạn có thể thử một bài tập nhỏ: viết ra ba điều thực sự quan trọng nhất với mình – ví dụ: sức khỏe, gia đình, sự bình an. Sau đó, so sánh chúng với cách bạn đang sử dụng thời gian. Nếu mỗi ngày bạn dành 10 tiếng cho công việc nhưng chỉ vài phút cho gia đình, có lẽ đã đến lúc điều chỉnh.

   Khi biết đâu mới là giá trị cốt lõi, bạn sẽ dễ dàng buông bỏ những điều không cần thiết, tránh rơi vào tình trạng kiệt sức vì chạy theo những mục tiêu không thực sự thuộc về mình.

Áp dụng bốn bước quản lý stress

   Một công cụ hữu ích là “4 chữ A” – giúp bạn xử lý áp lực một cách có hệ thống:

• Tránh (Avoid): Loại bỏ bớt việc không cần thiết. Học cách nói “không” với những nhiệm vụ không quan trọng, hoặc ủy quyền cho người khác.
• Thay đổi (Alter): Điều chỉnh cách làm việc. Ví dụ, đặt ranh giới rõ ràng: “Sau 7 giờ tối, mình không kiểm tra email công việc nữa.”
• Thích nghi (Adapt): Thay đổi cách nhìn. Thay vì nghĩ “Mình thất bại vì chưa đạt chỉ tiêu”, hãy nghĩ “Mình đã nỗ lực hết mình, và mình có thể rút kinh nghiệm để cải thiện.”
• Chấp nhận (Accept): Có những thứ bạn không thể kiểm soát: tình hình thị trường, hay lời phàn nàn vô lý từ khách hàng. Thay vì chống lại, hãy tập trung vào những gì mình làm chủ được.

Ưu tiên chăm sóc bản thân mình

Nhiều người coi việc tự chăm sóc bản thân là xa xỉ. Thực ra, đó là “nhiên liệu” để bạn tiếp tục chạy đường dài.

• Ngủ đủ: Giấc ngủ là liều thuốc hồi phục tự nhiên, nhưng thường bị hy sinh đầu tiên. Hãy ưu tiên 7–8 tiếng ngủ chất lượng mỗi đêm.
• Vận động: Chỉ cần 30 phút đi bộ mỗi ngày cũng giúp giảm căng thẳng và tăng năng lượng.
• Ăn uống lành mạnh: Hạn chế caffeine và thức ăn nhanh, bổ sung nhiều rau xanh, protein và nước.
• Thời gian cá nhân: Dành ít nhất 30 phút mỗi ngày cho một hoạt động bạn yêu thích: đọc sách, nghe nhạc, làm vườn, hoặc đơn giản là ngồi yên tĩnh.
• Sử dụng BoniBrain của Mỹ: BoniBran là sản phẩm được nhập khẩu nguyên lọ từ Mỹ, giúp hỗ trợ sản sinh Serotonin và Dopamine, từ đó giúp giảm lo âu, căng thẳng, buồn rầu, cải thiện giấc ngủ do căng thẳng thần kinh, giúp tinh thần sảng khoái.

Sản phẩm BoniBrain của Mỹ.

Bạn hãy nhớ: Chăm sóc bản thân không phải “thưởng” sau khi làm xong việc, mà là điều kiện tiên quyết để bạn làm việc hiệu quả.

Tìm sự hỗ trợ

Người thành đạt thường có xu hướng tự giải quyết mọi việc. Nhưng khi kiệt sức, bạn nên tìm sự giúp đỡ từ những người xung quanh:

• Chia sẻ với bạn bè hoặc gia đình: Một cuộc trò chuyện chân thành có thể giúp bạn giải tỏa và nhìn mọi việc nhẹ nhàng hơn.
• Tìm đến chuyên gia tâm lý: Các liệu pháp như nhận thức – hành vi (CBT), thiền chánh niệm, hoặc trị liệu nhóm đã chứng minh hiệu quả trong việc giúp con người vượt qua kiệt sức.

   Thành công không chỉ được đo bằng mức lương, chức danh hay những con số ấn tượng. Giá trị thật sự của thành công nằm ở việc bạn có còn giữ được sự bình yên trong tâm hồn, niềm vui sống mỗi ngày và những kết nối chân thành với người xung quanh.

   Vì thế, hãy coi việc chăm sóc bản thân – cả thể chất lẫn tinh thần – là một phần của hành trình thành công. Bởi chỉ khi bạn khỏe mạnh, an yên và hạnh phúc, mọi thành tựu mới thật sự trọn vẹn và bền vững.